Firmas

Nunca olvidaré cuando vi pela televisión a una muyer de Kósovu, represaliada polos serbios, que glayaba: "¡Somos albaneses y queremos falar la nuesa llingua!”. Falar la nuesa llingua; ye esta una frase bien simple y fácil d’entender pero que n’abondos casos resulta problemático por causa d’acciones y decisiones polítiques que pueden impedilo.

El 6u Festival de Cine Asturianu escomencipió en Xixón el 22 de febreru del 2010 cola presentación de los nominaos a los Premios, actu nel que darréu se fizo la presentación nesta ciudá del llibru Historia del cine asturianu. L’actu tuvo llugar na Biblioteca de Xixón, llugar onde se ficieron en 1896 les primeres proyecciones de cine na ciudá.

La Xunta d’Escritores Asturianos 2010 faló del nacionalismu asturianu y de les relaciones ente la lliteratura, la identidá y la nación. La relación ente nación y lliteratura ye un vieyu tema presente en tola historiografía lliteraria y paña especial relieve nel casu de les lliteratures de llingües menores y en procesu de construcción como ye’l casu de la lliteratura asturiana, que ta escrita nun llingua inda non oficial.

En morriendo’l rei Fruela II d’Asturies en 925, qu’heredó col tiempu tol territoriu del reinu antes dixebráu colos sos hermanos, el so fíu mayor Alfonsu IV Froilani ye’l lexítimu y únicu herederu del Reinu d’Asturies yá que Fruela II foi l’anterior y lexítimu soberanu. Alfonsu IV Froilani yera ñetu d’Alfonsu III el Grande.

Toa cultura ye resultáu d’un amestáu de sustratos culturales anteriores que van conformando un nuevu tipu de cultura especial. Nel casu d’Asturies la cultura propia ye productu d’una complementación histórica de varies civilizaciones como fueron la céltica, romana y cristiana.

Los primeros monasterios fundaos nel valle del Deva son del sieglu VIII como Turienu, Cosgaya y Llebeña, durante’l reináu de los primeros monarques asturianos. Yeren esplotaciones agraries, una repoblación monástica interna del Reinu d’Asturies, con dominios cada vez más grandes poles donaciones y qu’amás d’atender a pelegrinos agospiaben viaxeros y cumplíen la función política de cristianizar y llatinizar a una población inda pagano.

El príncipe Fruela nació n’Uviéu nel 874. Yera’l tercer fíu d’Alfonsu III el Grande remaneciendo nel séquitu paternu hasta 909. Alfonsu muerre nel 910 y los trés fíos, García, Ordoñu y Fruela, deciden repartise’l Reinu Asturianu.

Nepocianu I reinó n’Uviéu como rei d’Asturies nel añu 842 dellos meses hasta que lu destronaron pola fuerza les armes. Alfonsu II morriera ensin descendencia un 20 de marzu del 842 y Nepocianu I, comes Palatii y cognatus regis, ocupa’l tronu d’Asturies.

En cayendo Roma los ástures atopáronse cola independencia. Asturia quedara desvinculada del imperiu durante los últimos sieglos. La escasa romanización de los asturcántabros orixinó una resistencia con una insumisión nel baxu imperiu. Nin suevos nin godos dominaron acá.

La villa de Santiyana tien el so orixe nel Reinu d’Asturies, cola repoblación d’Alfonsu III el Grande, que fundó’l monasteriu de Santa Iyana nel 870 nun llugar nomáu Planes. A la xoven Iyana martirizáronla n’Asia Menor durante les persecuciones de Dioclecianu nel sieglu III. Unos frades pelegrinos del sieglu IX llevaren les reliquies de Santa Iyana pa esti llugar, llevantando una ermita, nuna política palatina de traer restos venerables p’Asturies pa da-y mayor importancia política al reinu.